Amniyosentez Nedir ve Nasıl Yapılır?
Amniyosentez, kromozom hastalıkları olarak bilinen genetik rahatsızlıkların (örneğin Down sendromu) anne karnında tanı koyulmasını sağlayan bir işlemdir. Bu işlem, ultrason eşliğinde ince bir iğne yardımıyla annenin karın bölgesinden girilerek gerçekleştirilir. İğne, bebeğe temas etmeden amniyon kesesine ulaşır ve buradaki sıvıdan yaklaşık 20 ml alınır. Bu sıvı, bebeğe ait hücreleri içerir ve genetik inceleme yapılmak üzere laboratuvara gönderilir.
Sonuç Alma Süresi ve Yöntemler
Alınan sıvının analizi, hücrelerin kültür ortamında çoğaltılması gerektiği için yaklaşık 20 gün sürer. Ancak, FISH (Fluorescence In Situ Hybridization) adı verilen bir yöntemle, ilk birkaç gün içinde sık görülen kromozom hastalıklarıyla ilişkilendirilen kromozom 13, 18, 21, X ve Y hakkında ön bilgi alınabilir.
İşlemin Zamanlaması ve Alternatifleri
Amniyosentez, genellikle gebeliğin 16 ile 24. haftaları arasında yapılır.
15. haftadan önce yapılması bebeğin sağlığı için risklidir.
24. haftadan sonra, daha hızlı sonuç veren kordosentez işlemi tercih edilebilir.
Güvenilirlik ve Riskler
Teorik olarak, genetik incelemenin doğruluğu %100 olsa da, nadir durumlarda laboratuvar hataları veya kültür başarısızlıkları nedeniyle işlem tekrarı gerekebilir.
Gebelik kaybı riski: Teknolojinin ve tecrübenin artmasıyla bu risk oldukça düşmüştür. Güncel çalışmalara göre risk oranı yaklaşık 1/500’dür. 1980’lerde, daha kalın iğneler ve ultrason kullanılmayan tekniklerde bu oran 1/200 olarak rapor edilmiştir.
Diğer nadir komplikasyonlar: Annede rahim enfeksiyonu, cilt altında kanama gibi problemler görülebilir. Bu risklerin önlenmesi için işlem steril koşullarda gerçekleştirilmelidir.
İşlemin Süresi ve Konforu
Amniyosentez kısa süreli bir işlemdir. İğnenin karın duvarından girişinden itibaren işlem yaklaşık 30 saniye içinde tamamlanır. Ağrı hissi, kalçadan yapılan bir iğne veya koldan kan alınması sırasında hissedilen düzeydedir.
İşlem Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
İlk birkaç gün ağır fiziksel aktivitelerden kaçınılmalıdır.
Bunun dışında günlük hayata devam edilebilir.
Amniyosentez, tecrübeli uzmanlar tarafından yapıldığında güvenli ve etkili bir işlemdir. Annenin ve bebeğin sağlığı için dikkatli bir şekilde uygulanmalıdır.
Kordosentez Nedir ve Nasıl Yapılır?
Kordosentez, amniyosenteze çok benzeyen bir işlem olup genellikle 23-24. gebelik haftalarından sonra kromozom analizi gerektiğinde tercih edilir. Bu işlemde, amniyon sıvısı yerine, bebeğin göbek kordonuna iğne ile girilerek bebeğe ait kandan bir miktar alınır.
Kordosentezin Avantajları ve Kullanım Alanları
Sonuç süresi: Kordosentezin en büyük avantajı, sonuçların 7-10 gün içinde alınabilmesidir.
Kullanım alanları: Rh uyuşmazlığı gibi bebeğin kan sayımının değerlendirilmesinin gerektiği durumlarda da uygulanır.
Zorluk ve Riskler
Amniyosenteze göre biraz daha zor bir işlem olan kordosentez, belirli riskler taşır:
İşlem sırasında enfeksiyon riskini en aza indirmek için steril koşullarda çalışılmalı ve karın cildi uygun dezenfektanlarla temizlenmelidir.
Kordosentez, bu konuda deneyimli ve uzman kişiler tarafından yapılmalıdır.
Kordosentez, özellikle geç gebelik haftalarında hızlı sonuç alınması gereken durumlarda etkili ve faydalı bir tanı yöntemidir. Ancak, taşıdığı riskler nedeniyle sadece gerekli durumlarda uygulanmalı ve uzman kişiler tarafından gerçekleştirilmelidir.